donderdag 1 november 2012

Verslag van de informatieavond



Geslaagde avond over struikelstenen


De Werkgroep Struikelstenen Oss heeft woensdagavond 24 oktober een informatieavond verzorgt over het project Struikelstenen in Oss. De avond werd druk bezocht door bijna 200 bezoekers. Na de informatievoorziening werd na de pauze de film “In Oss is niks gebeurd” gedraaid.


Inleiding

De avond begon met de aankondiging van de onderwerpen en de sprekers en het voorstellen van de leden van de werkgroep.


Wat willen we bereiken?

Struikelstenen worden geplaatst ter herdenking aan alle mensen in Oss die tijdens de bezetting door Nazi-Duitsland tussen 1940 en 1945 zijn gedeporteerd en daarbij zijn overleden, meestal door moord. Oorspronkelijk gaat het om een initiatief van de Duitse kunstenaar Gunter Demnig.



Hoe zijn de Struikelstenen in Oss gekomen?

Dit idee is op beperkte schaal het eerst opgekomen bij enkele bewoners van de Dr Hermanslaan. Naar aanleiding van een boek over de geschiedenis van de straat; waarbij bleek dat 32 bewoners door de Nazi’s de dood waren ingejaagd. Later sloten nog de Spoorlaan en Goudmijnstraat aan. Daarbij kwam men op 56 struikelstenen.



Waarom uitbreiding naar heel Oss?

Het is nu al weer 15 maanden geleden dat de eerste struikelstenen in Oss zijn gelegd (23 juli 2011).
De toenmalige werkgroep (waar Conny, Nico en Tjeu, en nog twee mensen inzaten) is niet verder doorgegaan in afwachting van initiatieven
uit andere straten.
Die initiatieven kwamen er niet maar we hoorden wel dat allerlei mensen geïnteresseerd waren.
In het voorjaar van dit jaar kwam het initiatief van de bibliotheek in Oss om een tentoonstelling te houden over de geplaatste stenen met informatie over de families die het betrof.
Dit was aanleiding voor Nico en Tjeu om een nieuwe werkgroep te vormen om voor heel Oss aan de slag te gaan.Ook Petra was bij de opening in de biblotheek en sloot zich onmiddellijk aan. Later is Astrid er nog bij gekomen. Zij beiden komen uit andere delen van Oss.

Voor heel Oss gaat het om een omvangrijk project. We schatten dat het om een aantal van rond de 190 stenen zal gaan. Dat wordt nog uitgezocht.

Wie zal dat betalen?

Een belangrijke vraag is hoe we dit project kunnen financieren.
We hebben wel enkele fondsen aangeschreven, maar weten nu nog niet wat er uit komt.
Maar het overgrote deel van de kosten zal op een andere manier moeten worden gefinancierd.

We hebben al wat giften binnen van nabestaanden en van Ossenaren die het project willen steunen. En we verwachten dat op die manier nog meer giften binnen zullen komen.
Wat betreft de nabestaanden moeten we nog veel werk verzetten om die op te sporen; overigens niet alleen voor giften, maar ook om aanwezig te kunnen zijn bij de plaatsing of voor een later bezoek. Dat is ook gebeurd voor adressen in de Dr. Hermanslaan, Spoorlaan en Goudmijnstraat.

Maar we stellen ons ook voor dat er activiteiten kunnen worden georganiseerd die geld opleveren. In het bijzonder in en rond de straten waar slachtoffers hebben gewoond.We doen daarvoor een beroep op de creativiteit van mensen die het project willen steunen. Misschien lopen jullie al met ideeën rond.

Er zijn al voorbeelden van activiteiten. Zo heeft onlangs een Ossenaar een lezing gegeven en het publiek gevraagd een gift over te maken aan de Werkgroep Struikelstenen Oss.Ook zijn er enkele rondleidingen geweest in de straten waar al stenen liggen en waarvoor een gift is gevraagd.
Dergelijke rondleidingen kunnen door allerlei verenigingen, instellingen, bedrijven en ook voor scholen georganiseerd worden. Of een buurthuis organiseert zoiets.
Conny Leijten wil voor die rondleidingen graag gidsen. Zij kan veel vertellen over de achtergrond van de gebeurtenissen.


Planning

In principe staat nu vast dat de stenen begin juli worden geplaatst. Mogelijk al vanaf 1 juli.
Daarbij is het de bedoeling dat de kunstenaar Gunter Demnig opnieuw komt en aan leerling-stratenmakers zal laten zien hoe je te werk gaat.
Zij kunnen dan in de daaropvolgende dagen aan de slag om de rest van de stenen te plaatsen.

We hopen dat op de laatste dag Demnig nog een keer kan komen voor een slotceremonie, waarvoor ook nabestaanden worden uitgenodigd.
Verder zouden we het bijzonder op prijs stellen als de gemeente dan een receptie houdt voor deze nabestaanden en voor allen die bij het werk voor de plaatsing en de financiering betrokken waren.

Wat zegt gemeente ervan?

Paul Spanjaard sprak als cultureel medewerker van de gemeente, als ex-stadsarchivaris maar vooral ook als vertegenwoordiger van het gemeentebestuur. Alle leden van het college van Burgemeester en Wethouders waren op de avond verhinderd in verband met een hoog buitenlands bezoek.
Het college draagt het initiatief een warm hart toe en waardeert het ten zeerste. Het heeft de vorige keer ook enkele malen door ons gemaakte kosten niet in rekening gebracht. Het college is ook nu bereid hand en spandiensten te verlenen, maar waardeert het juist dat de middelen door de burgers opgebracht worden.


Wat is er al gedaan?

Guus Hes oud bewoner van de Burg. van den Elzenlaan, heeft een boekje geschreven over de Jodenvervolging in Oss. Het boekje “Opdat zij niet vergeten worden” is te vinden op onze website, omdat het in de handel niet meer te verkrijgen is.
In dit boek staan een aantal bladzijden met namen van Joden die zijn afgevoerd en vermoord. G. Hes komt tot 246 mensen. Hier staan echter alleen de eerste letter van de voornaam, de achternaam, de geboorte datum en adres in. Voor de struikelstenen zijn meer gegevens nodig.
Daarom is gezocht op de website van Joods Monument als onderdeel van Jood Historisch Museum. Op deze site kun je personen opvragen met de woonplaats Oss. Er wordt dan een lijst samengesteld met 259 namen. Deze kunnen een voor een nagegaan worden, of de gegevens bruikbaar zijn. Het overgrote deel komt overeen met de gegevens van Guus Hes, maar dan met een uitbreiding.
Nu zijn de voornamen volledig, de sterfdatum en sterfplaats. Van een aantal personen geven de gegevens echter tegenstrijdigheden aan.. Daarnaast zijn er een aantal personen bijgekomen en ook zijn er personen bij JM niet bekend, die G. Hes wel opgaf. Dit alles moet nader onderzocht worden. JM geeft ook in een aantal gevallen extra informatie, zoals foto’s of andere documenten.
Al de gegevens, die nu bekend zijn, zijn in een computerprogramma onder gebracht, zodat de gegevens van G. Hes en van JM naast elkaar staan. Nu is snel te selecteren waar de overeenkomsten liggen maar ook de verschillen. De lijst moet de volledige lijst voor Oss worden, waarbij ook de namen van de personen die reeds een struikelsteen hebben gekregen, zijn opgenomen. Deze zijn wel apart gemarkeerd.
Nog niet van alle namen zijn nu alle gegevens bekend en we zijn ook nog op zoek naar de deportatie datum en de plaats van waaruit gedeporteerd is. Daarom op zoek naar nog een andere bron.
Het Rode Kruis heeft een aparte afdeling Nazorg. Daar zijn alle gegevens van oorlogsslachtoffers opgeslagen. In kamp Westerbork was een gedeelte van de afdeling bevolking van de gemeente gevestigd, die alle wijzigingen nauwkeurig bij held. Die gegevens zijn allemaal bij Rode Kruis Nazorg terechtgekomen. De gegevens op persoonskaarten van de Joodse Raad en op persoonskaarten van de Centrale Europeese Cartotheek zijn allemaal gefotografeerd en middels een computer beschikbaar. Daarnaast zijn er ook van bepaalde personen dossiers aangelegd met foto’s, correspondenties en dergelijke. Het dossiernummer staat op de persoonskaart vermeld als het dossier betrekking heeft op deze persoon.
Vorig jaar werden de benodigde gegevens schriftelijk verstrekt. Nu is onze lijst zo groot, dat drie leden van de werkgroep daarom al twee keer naar Den Haag getrokken (en die weg zeker nog een keer af moeten leggen) om die gegevens in te zien. De gegevens zijn nu gedeeltelijk al verwerkt, maar of hiermee alle vragen opgelost zijn, is de vraag.
(Naar boven)

Wat moet er nog gedaan worden?

•        Alle gegevens op de stenen moeten 100% kloppen.
Op de struikelstenen moet natuurlijk de juiste tekst staan. Het onderzoek in Den Haag zal dus afgerond moeten worden en waarschijnlijk zal ook nog naar Westerbork gegaan moeten worden. Daar is ook een groot archief.

•        De struikelstenen moeten besteld worden.
Als in de wintermaanden niet buiten gewerkt kan worden, kunnen de stenen gemaakt worden. Daarom moeten de meeste Struikelstenen in de maand november besteld worden. Stenen waar nog enige onzekerheid over is, moeten later aangevraagd worden.

•        De exacte plaatsen moeten bepaald worden.
Er zijn straten die hernummerd zijn, waardoor een nummer uit 1940-1945 op een andere plaats is als nu. Er zijn ook panden helemaal verdwenen en als daar niets voor in de plaats is gekomen, dan zal er nog wat nazoekwerk gedaan moeten worden. In de Kortfoortstraat zijn bijvoorbeeld in de buurt van het zwembad veel huizen afgebroken en de weg is helemaal verlegd.

•        Er moeten verhalen over de personen verzameld worden.
De werkgroep wil de personen laten herleven, daarvoor moet nog veel uitgezocht worden en oudere mensen moeten worden geïnterviewd.

•        Er moeten nog bestaande familieleden gezocht worden.
De werkgroep wil familieleden vinden en uitnodigen om bij de realisatie aanwezig te zijn.

•        Plaatsing moet gepland worden.
Kan alles in een week geplaatst worden of in twee? Wanneer kan Gunter Demnig?
Kan hij het begin en eind verzorgen? Wanneer kan de rest aangebracht worden door de stratenmakers in opleiding van Stivako aan de Kantsingel in Oss?

•        Activiteiten rond de plaatsing moet geregeld worden.
Er zal een gepaste festiviteit moeten komen

•        Voldoende middelen moeten ingezameld worden.
Elke struikelsteen kost € 120,--  Er zullen een kleine 200 stenen nodig zijn, daarom staat op de sponsormeter op de website € 25000,-- aangegeven als streefbedrag. Er kan voor € 120,-- een hele struikelsteen gesponsord worden, maar dat kan ook gedeeltelijk.

Bij al deze zaken maar vooral bij het laatste, kan de werkgroep nog ondersteuning gebruiken. Wie voelt zich geroepen medewerking te verlenen?


(Naar boven)

Hoe te volgen?

De bibliotheek heeft een mooie website gemaakt, die de werkgroep nu zelf onderhoudt.
Eigenlijk is het maar een blog, maar website klinkt beter.
Hoe kom je daar? Het gemakkelijkst is via Google. Type daarvoor: Struikelstenen Oss
en je ziet al vlug in groen: http://struikelstenenoss.blogspot.com

Links staan in de brede kolom de berichten. Die komen uit als er iets te melden is. Het laatste bericht staat boven aan.
Rechts staan allerlei permanente zaken van boven naar beneden:
  • De sponsormeter
Hier staat aangegeven hoe de stand is op de aangegeven datum. Als men op dit plaatje klikt, krijgt men links te zien, hoe bij te dragen.

  • Contact
Onder “CONTACT” kan men klikken om een E-mail te schrijven naar de werkgroep. Dit kan gebruikt worden om vragen te stellen, verhalen of foto’s door te geven of  om aan te melden om mee te helpen.

  • D-tv over struikelstenen Oss
Televisiebijdrage ter gelegenheid van de opening van de tentoonstelling in de bibliotheek in april 2012.

  • Locaties struikelstenen in Oss
Kaartje geeft de plaatsen aan waar al struikelstenen liggen (blauw) en waar ze nog moeten komen (rood). Als men op dit kaartje klikt, wordt het vergroot en kan men er in scrollen en slepen. Ook kan men een markeerpunt aanklikken voor meer informatie.

  • Start pagina
Als men hierop klikt komt men steeds terug op de uitgangssite.

  • Boek Hes
Hier vind men de inhoud van het boek van G. Hes

  • Straten op alfabetische volgorde
Vervolgens staan hier opgesomd de straten met adressen waar struikelstenen zullen moeten komen. Ze staan op alfabetische volgorde, maar enkele straten zijn in verband met de ruimte samengevoegd. De straatnamen en nummers kunnen in de loop van de tijd gewijzigd zijn.

  • Heuvel
Zo bestond de Heuvel uit wat nu de Heuvel en de Hooghuisstraat is. De nummering was in 1928 ook nog eens anders dan in 1940-1945.

  • Verder staan hieronder een aantal filmpjes over het aanbrengen van de eerste struikelstenen in Oss en over de tentoonstelling in de bibliotheek.


  • Onder “LINKS” Website van Gunter Demnig.
Als men hier klikt komt men op de website van de Duitse kunstenaar Gunter Demnig. Hij is de initiatiefnemer en realisator van het internationale struikelstenenproject.

  • Planning
Hier de planning van Gunter Demnig.

  • Joodsmonument
Door hierop te klikken, komt men op de site van JoodsMonument. Hier kunnen personen gezocht worden.

  • Abonneren
Wil men op de hoogte gehouden worden als er iets op deze site wijzigt, dan kan men hier het E-mailadres invullen. Men krijgt dan automatisch bericht over wijzigingen en aanvullingen.


Waar doen we het voor?

Conny Leijten hield een aangrijpend verhaal over een familie uit de Peperstraat. Over de gescheiden deportatie, de geboorte van hun dochtertje en haar overlijden.





De film: “In Oss is niks gebeurd”

Deze film werd ingeleid door de maakster Toni Boumans, die in Oss is geboren en opgegroeid. Ze woont nu in Hilversum, maar was speciaal naar Oss gekomen om deze gelegenheid bij te kunnen wonen en de film in te leiden. Toni Boumans melde dat ze zelf ook met een onderzoek bezig is voor het uitbrengen van een boek over de verzetsstrijdster Frieda Belinfante.Toni ging in op raakvlakken van de gebeurtenissen in Oss en Amsterdam. Zo is kort geleden – toen een dossier in de openbaarheid kwam – gebleken dat enkele jodenjagers uit Amsterdam speciaal naar Oss waren gekomen om mensen die zich nog hadden weten te verbergen op te pakken.











Naar boven
Gepost door op

Geen opmerkingen:

Een reactie posten

Abonneren op: Reacties posten (Atom)